Gelukkig. Ze bestaan echt. Die Nederlandse partijen die werken aan onder andere zorgrobots. In het vorige nummer heb ik allerlei mooie voorbeelden gezien van zorgrobots die in onze regio ontwikkeld worden.
Begin februari was ik in Zuid-Korea om voor het eerst een viermaandelijkse vergadering van ISO/TC184/SC2/WG7 bij te wonen. Fontys Hogeschool Engineering is al een paar jaar lid van ISO/TC184/SC2, een subcommissie van de Internationale Organisatie voor Standaardisatie (ISO) die werkt aan normen voor ‘robots and robotic devices’. WG 7 is werkgroep 7, met als onderwerp ‘Personal Care (Robot) Safety’. Deze werkgroep werkt, zoals de naam al doet vermoeden, aan normen voor veiligheid van personal care robots.
Het verbaasde mij dat er verder niemand uit Nederland zitting heeft in deze subcommissie. En dat terwijl er in Nederland hard wordt gewerkt aan service- en zorgrobots en WG 7 in 2014 de nieuwe NEN-EN-ISO-norm 13482 ‘Robots and robotic devices – Safety requirements for personal care robots’ heeft gelanceerd.
In WG 7 werken verschillende partijen (universiteiten, onderzoeksinstellingen en commerciële bedrijven) uit verschillende landen (o.a. Zuid-Korea, China, Japan, VS, UK, Frankrijk, Duitsland en Nederland) samen om (veiligheids)normen te ontwikkelen voor personal care robots. Al deze partijen zijn zelf actief bezig met interessante ontwikkelingen op het gebied van service- en zorgrobots.
NEN-EN-ISO 13482 sluit aan bij NEN-EN-ISO 10218-1 (een product van WG 3 van deze subcommissie), die gaat over industriële robots, en bij NEN-EN-ISO 12100, een meer algemene norm over veiligheid van machines. Aan onder andere deze twee laatste normen is in het septembernummer nog een artikel gewijd. NEN-EN-ISO 13482 besteedt aandacht aan eisen en richtlijnen voor een inherent veilig ontwerp, veiligheidsmaatregelen en gebruikersinformatie van personal care robots. Om de bruikbaarheid van de norm te vergroten voor zo’n brede range als personal care robots, wordt er op dit moment gekeken naar drie typen personal care robots: mobile servant robots, physical assistant robots en person carrier robots. In de toekomst wordt het aantal typen wellicht uitgebreid.
Voorlopen op de techniek en de markt
Hoewel de techniek vaak voorloopt op de normen, loopt in het geval van NEN-EN-ISO 13482 de standaard wellicht voor op de techniek en de markt. Dat is een bewuste keuze van de deelnemers in de werkgroep. De norm biedt nu een leidraad voor ontwikkelaars van personal care robots om deze systemen veilig te maken. Dit soort robots beweegt zich namelijk niet in een afgeschermde fabrieksomgeving, maar in het publieke domein, tussen onder andere kinderen, ouderen en mensen die niet zijn opgeleid om met robots om te gaan. Deze groep moet goed beschermd zijn.
Voor (kleine) bedrijven bieden deze normen goede kansen bij de introductie van personal care robots omdat ze helpen aansprakelijkheden voor de fabrikant inzichtelijk te maken. Een ongeval zou deze opkomende industrie onnodig negatief in het nieuws brengen.
Om ontwikkelaars te helpen de norm toe te passen, worden nog twee documenten voorbereid. Een ‘Appliation Guide’ waarin voorbeelden van personal care robots worden getoetst volgens de norm en een risico inventarisatie wordt uitgevoerd conform NEN-EN-ISO 12100. In het tweede document worden richtlijnen gegeven voor uit te voeren testen.
Voorbeelden van robots die in deze documenten behandeld worden zijn exoskeletons om mensen te ondersteunen bij zware werkzaamheden of minder mobiele mensen weer mobiel te maken, robots die ouderen met bijvoorbeeld dementie door hun verzorgingshuis begeleidt, maar ook automatische voertuigen die zonder bestuurder door een Franse stad rijden.
Deelnemen aan de werkgroep
Stuk voor stuk interessante voorbeelden die aansluiten bij het werk dat in onze regio verricht wordt. Dus ik vraag me af waarom ik hier de enige Nederlander ben. Het is natuurlijk niet voor elk bedrijf haalbaar om enkele dagen per jaar bijeen te komen om met internationale experts informatie uit te wisselen, maar ook op een andere manier is een bijdrage vanuit Nederland mogelijk. De werkgroep heeft bijvoorbeeld behoefte aan meer uitgewerkte voorbeelden om de bruikbaarheid van de norm verder te vergroten. Dit is een directe uitnodiging aan alle Nederlandse partijen die aan de nieuwe generatie robots werken om aan te haken. Een andere belangrijke reden om deel te nemen aan de ontwikkeling van de normen voor de moderne robotica is dat het de mogelijkheid geeft om onze stempel te drukken op de inhoud van de normen, het inzicht biedt in de laatste stand van zaken en toepassing van diezelfde normen, en het leidt tot een internationaal netwerk en kennis van de internationale state-of-the-art.
Behalve werkgroep WG 7 zijn er nog meer werkgroepen binnen ISO/TC184/SC2: WG 3 werkt aan veiligheid van industriële robots die samenwerken met mensen, WG 8 werkt aan service robots, WG 9 aan veilligheid van medical robots en WG 10 aan modulariteit om uitwisseling tussen verschillende fabrikanten te vergemakkelijken (zie onderstaand figuur).
Structuur van ISO/TC184/SC2 (http://www.eu-robotics.net/downloads/downloads/ Standardisation Newsletter 7 – okt 2014, Th. Jacobs). Fontys heeft momenteel zitting in WG7, WG8 en WG10
De eerstvolgende meeting van ISO/TC184/SC2 vindt plaats in Stuttgart, van 11-19 juni 2015 (2-3 dagen per WG, deels overlappend). Aangezien dit redelijk in de buurt is, is dit een uitermate geschikte gelegenheid om een keer aan te schuiven bij één van de werkgroepen. In overleg is het mogelijk om als waarnemer deel te nemen. De meeting erna vindt plaats in Hangzhou, China, in oktober 2015.
Deelname aan ISO-commissies en -werkgroepen is mogelijk via NEN, het Nederlands normalisatie-instituut. Aan lidmaatschap zijn kosten verbonden.
Meer informatie
Voor meer informatie over het werk van subcommissie ISO/TC184/SC2 zie de ISO website (http://www.iso.org/iso/standards_development/technical_committees/other_bodies/iso_technical_committee.htm?commid=54138), de commissie website (http://www.sis.se/popup/iso/isotc184sc2/index.asp), Falke Hendriks f.hendriks@fontys.nl (WG 7), of Henk Kiela h.kiela@fontys.nl (WG 8, Peformance standards voor service robots en WG 10, Standaarden voor modulariteit en interoperabiliteit van hardware en software.)
Voor meer informatie over het normalisatieproces kunt u contact opnemen met Jan Rietveld, Consultant Kennis & Informatiediensten, telefoon (015) 269 03 76 of e-mail jan.rietveld@nen.nl of kijk op www.nen.nl.
Door Falke Hendriks, Docent Mechatronica | Fontys Hogeschool Engineering
